Diweddariad Ebrill 2025
Mae llawer wedi clywed am newidiadau dadleuol i bolisi ailgylchu Cyngor Sir Powys. Rwy’n parhau i fod yn bryderus iawn am yr effeithiau negyddol y gallai’r cynlluniau hyn eu cael ar breswylwyr, rheoli gwastraff, a’r amgylchedd yn ein sir.
Daeth y newidiadau newydd i rym ar 1 Ebrill 2025, gan gynnwys cyflwyno system archebu ymlaen llaw ar gyfer lleoedd mewn canolfannau ailgylchu, cyfyngu ymweliadau i ddim ond 10 munud fesul gollwng, a chyflwyno taliadau ychwanegol ar gyfer gwaredu gwastraff DIY. Credaf y byddant yn gwneud llawer o ddrwg, a gallai’r Cyngor fod wedi mynd i’r afael â’r pryderon heb orfodi’r gofyniad i archebu slot amser. Codais fy mhryderon gyda Chyngor Sir Powys cyn gynted ag y clywais am y newidiadau arfaethedig.
Yn anad dim, bydd cyflwyno system apwyntiadau wedi’i chyfyngu o ran amser yn creu rhwystrau sylweddol i breswylwyr sydd am waredu eu gwastraff yn gyfrifol. Mae nid yn unig yn anghyfleus, ond gall hefyd fod yn rhwystr i lawer, yn enwedig y rhai nad ydynt yn gyfarwydd neu’n gyfforddus â’r system archebu. Y pryder mwyaf yw’r potensial i gynnydd mewn tipio anghyfreithlon; risg wirioneddol pan na all pobl fynd i ganolfannau ailgylchu mewn modd syml ac amserol.
Yr hyn sy’n ei gwneud hyd yn oed yn fwy pryderus yw nad ydym ar ein pennau ein hunain yn wynebu’r broblem hon. Yng nghanolbarth Lloegr, cyflwynwyd system archebu debyg ar gyfer canolfannau ailgylchu yn Swydd Amwythig, ond yn dilyn gwrthwynebiad gan breswylwyr a busnesau, penderfynwyd ei ddiddymu. Mae hyn yn dangos y gall mesurau o’r fath gael canlyniadau annisgwyl yn ymarferol.
Yn ddiweddar, codais y pryderon hyn gyda’r Dirprwy Brif Weinidog, Huw Irranca-Davies AS, gan ofyn a oedd yn cytuno y dylai awdurdodau lleol ei gwneud mor hawdd â phosibl i bobl ailgylchu. Cytunodd y Dirprwy Brif Weinidog, ac rwy’n gobeithio y bydd ei sylwadau’n annog Cyngor Sir Powys i ailystyried eu cynlluniau.
Mae Cymru eisoes yn arweinydd mewn ailgylchu. Fodd bynnag, mae’r mesurau newydd ym Mhowys yn peryglu tanseilio’r ymdrechion hyn. Yn hytrach na chreu rhwystrau, dylem fod yn cael gwared ar unrhyw rwystrau sydd eisoes yn bodoli.
Mae Cynghorwyr Ceidwadol Powys hefyd wedi gwrthwynebu’r newidiadau ac wedi ceisio cyflwyno cynigion i’r Cyngor yn galw am i’r system archebu gael ei ddiddymu. Maent yn rhannu fy mhryderon am gynnydd mewn tipio anghyfreithlon a thân yn yr ardd. Maent hefyd wedi pwysleisio nad yw dull ‘un dull i bawb’ yn addas ar gyfer sir mor fawr â Phowys. Er i’r cynnig gael ei wrthod i’w drafod, rwy’n mynd i barhau i weithio gyda Chynghorwyr Ceidwadol Powys a Chynghorwyr eraill sy’n gwrthwynebu’r newidiadau.
Rwy’n parhau i fod yn obeithiol y bydd, gyda phwysau parhaus, Cyngor Sir Powys yn ailystyried ei gynlluniau ac yn gweithio tuag at ateb sy’n gwneud ailgylchu’n haws i bawb.