Cysylltiad Band Eang a Ffonau Symudol Gwell

Cysylltiad Band Eang a Ffonau Symudol Gwell

Diweddarwyd: Ionawr 2024

Wrth edrych ar gysylltiad band eang a ffonau symudol, mae’r gwasanaeth yn waeth mewn ardaloedd gwledig o Gymru o’i gymharu â threfi a dinasoedd. Mae hyrwyddo technoleg a'r angen rheolaidd am gysylltedd da ar gyfer gwaith a hamdden, yn golygu nad yw signal symudol a band eang dibynadwy yn foethusrwydd bellach, ond yn hytrach yn anghenraid. 

Gydol fy amser fel eich cynrychiolydd lleol yn y Senedd, rydw i wedi ymgyrchu am gysylltiad band eang a ffonau symudol gwell i Sir Drefaldwyn. Er bod cynnydd da wedi’i wneud, mae llawer o waith i'w wneud eto.

Ffonau symudol

Mae Craig Williams AS a minnau wedi cefnogi cynlluniau ar gyfer 16 o fastiau ffonau symudol newydd ledled Sir Drefaldwyn. Y mastiau Rhwydwaith Gwasanaethau Brys (ESN) hyn yw'r system gyfathrebu 4G newydd hollbwysig ar gyfer gwasanaethau brys Prydain. 

Mae seilwaith allweddol yn cael ei ddarparu gan EE trwy uwchraddio ei rwydwaith presennol o tua 19,000 o fastiau ac adeiladu tua 700 yn fwy o fastiau 4G. Yn ogystal, mae'r Swyddfa Gartref yn ychwanegu at hyn trwy adeiladu 292 o fastiau i roi signal rhwydwaith symudol 4G i'r gwasanaethau brys yn rhai o rannau mwyaf gwledig ac anghysbell Prydain. Bydd hyn yn golygu gwella cysylltedd symudol yn sylweddol i ni yn y Canolbarth.

Mae Llywodraeth y DU yn cydnabod yr angen i wella cysylltiad symudol pawb a bydd mastiau Extended Area Services (EAS) yn cael eu rhannu gyda'r Shared Rural Network (SRN) sy'n cael ei ddarparu gan Adran dros Dechnoleg Ddigidol, Diwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon (DCMS) San Steffan. 

Mae Llywodraeth y DU yn ariannu uwchraddiadau i safleoedd EAS i alluogi cwmnïau rhwydweithiau symudol i ddarparu gwasanaethau symudol masnachol fel rhan o'r rhaglen SRN. Mae'r seilwaith yn rhan o'r rhaglen Shared Rural Network (SRN) gyntaf a rennir yn y byd rhwng Llywodraeth y DU a'r pedwar gweithredwr rhwydwaith symudol (MNOs) yn y DU, a fydd yn cynyddu'r ddarpariaeth 4G i 95% ledled Cymru. Bydd y rhaglen yn ein galluogi ni yma yn y Canolbarth i gael mynediad at gontractau symudol cystadleuol hefyd, gyda signal gwell ar gyfer yr holl brif ddarparwyr rhwydwaith.

Mae'r cynnydd ar yr holl fastiau newydd yn mynd yn rhagddo'n dda, gyda disgwyl i bob un fod ar waith erbyn diwedd 2024 fan bellaf, ac mae pump ohonynt ar-lein eisoes.

Mae pum mast wedi dod ar-lein yn 2023:

1. Y Fan, Llanidloes 

2. Hen Neuadd (SY18), Llanidloes

3. Llangynog

4. Penffordd-las

5. Llanrhaeadr-ym-Mochnant

Bydd 11 mast yn cael eu codi ar y safleoedd canlynol:

1. Coedwig Hafren, Llanidloes - diwedd 2024

2. Manafon, y Trallwng - diwedd 2024

3. Rhiwargor - canol 2024

4. Llyn Efyrnwy, Llanwddyn - diwedd 2024 

5. Ty'n-y-ffynnon, Llyn Efyrnwy - diwedd 2024

6. Maengwynedd, Croesoswallt - dechrau 2024

7. Llanfyllin - dechrau 2024

8. Tregynon - dechrau 2024

9. Betws Cedewain - dechrau 2024

10. Aberhosan, Machynlleth - diwedd 2024

11. Hirnant, Abertridwr - canol 2024

Ynghyd â Craig Williams AS, byddaf yn cadw mewn cysylltiad agos â'r Swyddfa Gartref ac yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf am hynt y safleoedd ar y dudalen ymgyrchu hon. Rwyf yn siarad yn gyson hefyd â darparwyr ffonau symudol i bwysleisio pwysigrwydd darparu gwasanaeth masnachol drwy'r mastiau hyn gan fod trigolion Sir Drefaldwyn wedi dioddef cysylltiad gwael am ormod o amser o lawer.

Band eang

Mae cryn gynnydd wedi'i wneud, gyda llawer mwy o gartrefi’n gallu cael cyflymder band eang da, ond mae llawer o gartrefi Powys yn dal i ddioddef cysylltiad gwael. Yn yr etholaeth, mae gan 89% o adeiladau fynediad at fand eang cyflym iawn erbyn hyn, a 52% yn gallu cael mynediad at fand eang gigadid.

Rwy’n cyfarfod â chynrychiolwyr y diwydiant yn gyson ac yn fy nghyfarfod â'r rheoleiddiwr Ofcom, trafodwyd yr hawl gyfreithiol sydd gan gartrefi a busnesau yn Sir Drefaldwyn i ofyn am wasanaeth band eang gweddus a fforddiadwy ag o leiaf o 10 mb/s o gyflymder, o dan y Rhwymedigaeth Gwasanaeth Cyffredinol ar gyfer band eang. 

Rwyf mewn cysylltiad rheolaidd â Building Digital UK (BDUK), adran o Lywodraeth y DU sy'n gyfrifol am gyflwyno band eang gigadid ac ehangu darpariaeth symudol 4G mewn ardaloedd anodd eu cyrraedd yn y DU. Maent yn gweithio gyda chyflenwyr a chymunedau i sicrhau bod pobl yn gallu cael mynediad at gysylltedd digidol cyflym a dibynadwy a all weddnewid eu bywydau. 

Mae BDUK wedi rhoi'r newyddion diweddaraf i mi ar gyflwyno 'Project gigadid' ar draws Sir Drefaldwyn a'r newyddion diweddar am Broadway Group yn mynd i ddwylo'r gweinyddwyr. Cefais sicrwydd y bydd yr ardaloedd sydd eisoes wedi'u nodi fel rhai â statws blaenoriaeth talebau, ac nad ydynt wedi'u cysylltu eto, yn dal yn gymwys i gael cyllid gan Lywodraeth y DU. Project Gigadid yw prosiect seilwaith llywodraeth y DU gwerth £5 biliwn sydd â'r nod o ddarparu band eang cyflym a dibynadwy i gartrefi a busnesau yn rhannau anoddaf eu cyrraedd y DU. Mae'n disodli cynllun Cyflymu Cymru Llywodraeth Cymru.

Preswylwyr a busnesau yn ardaloedd Ceri, Llanbrynmair a Thregynon oedd yr ardaloedd cyntaf yn Sir Drefaldwyn i allu gwneud cais am dalebau am ddim Gigadid gwerth £4,500, a fydd yn cael eu defnyddio gan Openreach tuag at adeiladu rhwydwaith ffibr llawn cyflym iawn yn yr ardaloedd hyn. Mae rhagor o fanylion yma: Ultrafast broadband chance for people living in Tregynon, Llanbrynmair & Kerry in Powys (openreach.com).

Mae'r cynllun wedi agor i drigolion Aberriw erbyn hyn a bydd yn cael ei gyflwyno i ardaloedd eraill y flwyddyn nesaf, gan gysylltu dros 47,000 eiddo ledled y Canolbarth â chyflymder band eang gwibgyswllt.

Nid yw cael gafael ar gyllid yn costio unrhyw beth i gartrefi unigol ond mae'n golygu isafswm o 12 mis gyda chyflenwr o ddewis. Gallai dros 1,100 eiddo gael mynediad gwell o ganlyniad i'r cynllun gwych hwn. Gallwch wneud ceisiadau am dalebau yn https://gigabitvoucher.culture.gov.uk/. Gallwch ddarllen mwy am gynllun talebau Gigadid Llywodraeth y DU yma: Connect my community | Openreach.

Fe wnes i gyfarfod ag Openreach sawl gwaith yn ystod 2023 ac fe wnaethant bwysleisio eu hymrwymiad i ddod â band eang gwibgyswllt i gymunedau ledled canolbarth Cymru. Amlinellodd Openreach eu hymrwymiad i ehangu band eang ffeibr llawn ym Mhowys. Hefyd, fe wnaethant fy nghyflwyno i dechnoleg newydd Subtended Headend Exchange (SHE), sy'n ymestyn y rhwydwaith ffeibr llawn i ardaloedd anghysbell ac sy'n cael ei ddefnyddio gan Openreach.

Pa opsiynau sydd ar gael yn y Canolbarth:

Ffôn/Band Eang 4G:

Gellir gosod llwybrydd band eang i gysylltu’ch eiddo i fand eang drwy rwydwaith ffôn symudol 4G. Nid yw’n golygu defnyddio ffôn symudol a does dim angen ceblau na llinell ffôn. Gellir gosod antena allanol ar ochr eich eiddo mewn ardaloedd lle nad yw’r  signal 4G yn gryf y tu mewn. Mae yna becynnau data anghyfyngedig ar gael nawr hefyd gyda nifer o ddarparwyr.

Cysylltiad Lloeren:

Mae lloeren yn trosglwyddo data i ac o ddysgl sydd wedi’i gosod ar eich eiddo i ddod â band eang i chi. Mae hwn yn darparu cyflymder lawrlwytho cyflym iawn a dylai fod ar gael ym mhobman. Fel arfer, mae cysylltiad lloeren yn cynnwys ffi untro i osod y cyfarpar darlledu a chontract tymor penodol a delir drwy danysgrifiad misol. Mae rhagor o wybodaeth yn: > ISP Review - Satellite Broadband ISPs  

Band Eang Cymunedol:

Mae hyn yn galluogi eiddo i ariannu ateb band eang cyflym iawn fel rhan o brosiect grŵp. Mae gwybodaeth am sefydlu prosiect band eang cymunedol i’w chael ar dudalen band eang cymunedol  Cyngor Powys.

Cynllun Allwedd Band Eang:

Mae’r cynllun hwn yn darparu grantiau i ariannu (neu ran-ariannu) costau gosod cysylltiadau band eang newydd i gartrefi a busnesau yng Nghymru. Nid yw’n cynnwys costau rhentu misol. Mae’n rhaid i gysylltiadau newydd drwy’r cynllun hwn sicrhau newid sylweddol mewn cyflymder. Mae’n rhaid i’r cysylltiad newydd fod o leiaf ddwbl eich cyflymder lawrlwytho presennol. Mae faint o gyllid y gallwch ei dderbyn yn dibynnu ar gyflymder y cysylltiad newydd: £400 ar gyfer 10 Mb/s ac uwch. £800 ar gyfer 30 Mb/s ac uwch. Cyn gwneud cais i’r cynllun hwn, dylech wirio’ch cymhwysedd gydag Ofcom ac Openreach i weld a allwch chi gael gwasanaeth band eang cyflym drwy’r dolenni hyn:

https://checker.ofcom.org.uk/cy-gb/broadband-coverage

https://www.openreach.com/fibre-broadband/ultrafast-full-fibre-broadband#fibrechecker

Dylech ystyried y cyflymder y cysylltiad sydd ei angen ar eich cartref neu’ch busnes heddiw a thros y 12 mis nesaf hefyd. Yn olaf, dylech ddewis darparwr gwasanaeth rhyngrwyd sy’n gallu diwallu’r anghenion a nodwyd gennych a chael dyfynbris ysgrifenedig ganddo. Bydd angen i chi gyflwyno tystiolaeth o’r camau hyn gyda’ch cais.

Defnyddiwch y ffurflen gais hon: https://llyw.cymru/allwedd-band-eang-cymru-ffurflen-gais. Ar ôl llenwi’r ffurflen hon, e-bostiwch i bandeang@llyw.cymru.