Ymgyrch i Achub Canolfan Ambiwlans Awyr Cymru y Trallwng
Diweddarwyd : Ionawr 2025
Mae newyddion da wedi dod yn y frwydr i herio'r penderfyniad a fyddai'n arwain at gau canolfan Ambiwlans Awyr y Trallwng. Mae'r ymgyrch i achub y ganolfan sy'n gwasanaethu'r canolbarth yn parhau.
Fel ymgyrchwyr, credwn fod penderfyniad Cyd-bwyllgor Comisiynu GIG Cymru ym mis Ebrill 2024 i gau a chanoli canolfannau Ambiwlans Awyr y Trallwng a Chaernarfon yn sylfaenol anghywir. Mae'r grŵp ymgyrchu wedi bod yn cydweithio i herio'r penderfyniad hwn.
Mae'r Cyd-bwyllgor yn cynnwys Prif Weithredwyr o Fyrddau Iechyd Cymru ac aelodau annibynnol eraill. Er gwaethaf gwrthwynebiad cryf gan drigolion y canolbarth a'r gogledd, pleidleisiodd y rhan fwyaf o Fyrddau Iechyd Cymru o blaid y cynlluniau hyn, gyda dim ond Bwrdd Iechyd Addysgu Powys a Betsi Cadwaladr yn y gogledd yn eu gwrthwynebu. Roedd hyn yn siomedig iawn.
Mae gwaith yr Ambiwlans Awyr yn y Canolbarth a’r Gogledd yn hanfodol er mwyn darparu triniaeth frys sy'n achub bywydau a sicrhau amseroedd ymateb cyflym i gyfleusterau gofal brys. Fel tîm ymgyrchu, rydyn ni’n parhau i gredu y bydd rhannau helaeth o'r canolbarth a'r gogledd yn profi amseroedd ymateb arafach gan Wasanaeth Ambiwlans Awyr Cymru, ac ar adegau ni fyddant yn cael ymateb gofal critigol amserol o gwbl os bydd y newidiadau arfaethedig yn parhau.
Cyflwynwyd cais am adolygiad barnwrol i'r Uchel Lys ym mis Gorffennaf 2024. Roedd y cais yn herio cyfreithlondeb penderfyniad y Cyd-bwyllgor i fabwysiadu argymhellion a fyddai'n arwain at newidiadau yn y Gwasanaeth Casglu a Throsglwyddo Meddygol Brys (EMRTS), gan gynnwys cau canolfannau Ambiwlans Awyr yn y Trallwng a Chaernarfon yn barhaol.
Ym mis Hydref (2024), rhoddodd yr Uchel Lys ganiatâd i'r achos fynd ymlaen i wrandawiad llawn, oedd yn arwydd bod y barnwr yn cytuno bod modd dadlau'r achos. Roedd hyn yn newyddion da iawn.
Mae ad-drefnu gwasanaethau Gofal Critigol Ambiwlans Awyr yng Nghymru, o’r cynnig cychwynnol i gau'r canolfannau wedi bod yn broses sy'n llawn tuedd, camwybodaeth a chamgyfeiriad. Nawr bod yr Uchel Lys wedi rhoi caniatâd i'r achos fynd ymlaen i wrandawiad llawn, bydd barnwr yn gallu ail-werthuso'r broses benderfynu. Credaf y bydd hyn yn dod â thryloywder a gwrthrychedd mawr eu hangen, gan archwilio i ba raddau yr arweiniodd y broses at ganlyniad oedd wedi’i bennu ymlaen llaw. Mae'r tîm Hawliau Dynol a Chyfraith Gyhoeddus yn Watkins & Gunn yn gweithredu ar ran ymgyrchwyr ar draws y Canolbarth a’r Gogledd. Bydd y gwrandawiad yn cael ei gynnal yn ddiweddarach y mis hwn (Ionawr 2025).
Fel rhan o'i benderfyniad, argymhellodd y Cyd-bwyllgor hefyd y dylid rhoi 'gwasanaeth ffordd frys arbennig' ar waith gan ddefnyddio Cerbydau Ymateb Cyflym fel dewis arall. Nid yn unig fyddai'r opsiwn hwn yn hollol anfoddhaol ac annigonol ar gyfer ardal wledig fel Sir Drefaldwyn, ond nid oes unrhyw fanylion chwaith ar sut y byddai'n gweithio neu'n cael ei ariannu. Gallai un digwyddiad tywydd eithafol neu gau ffyrdd effeithio'n ddifrifol ar allu Cerbydau Ymateb Cyflym i gyrraedd cleifion mewn angen. Er gwaethaf cytundeb y Cyd-bwyllgor ym mis Ebrill i gyflawni cynllun gweithredu manwl erbyn diwedd mis Medi 2024, ychydig o wybodaeth sydd wedi'i chyhoeddi hyd yma.
Dros y blynyddoedd, mae trigolion di-ri wedi elwa ar y gwasanaeth hwn sy'n achub bywydau ac maen nhw wedi cyfrannu'n hael ato a chodi arian ar ei gyfer. Rydyn ni i gyd yn cydnabod y rôl hanfodol y mae'r Gwasanaeth Ambiwlans Awyr yn ei chwarae yn ein hardal ni.
Yn dilyn y penderfyniad, rwyf wedi parhau i godi'r mater hwn yn y Senedd, gan fy mod yn credu'n gryf y dylai Llywodraeth Cymru, sy'n gyfrifol yn y pen draw, ymyrryd yn y broses ac y dylai'r cynigion gael eu galw i mewn er mwyn i benderfyniad gael ei wneud gan Weinidogion Llywodraeth Cymru.
Hoffwn ddiolch i gefnogwyr yr ambiwlans awyr am eu penderfyniad i sicrhau canlyniad cadarnhaol. Diolch hefyd i'r Byrddau Iechyd, clinigwyr, a gweithwyr iechyd proffesiynol eraill sydd wedi herio neu siarad yn erbyn y penderfyniad. Rwy'n dal i obeithio y bydd y rhai sy'n gwneud penderfyniadau yn ailystyried ac yn gweithio i adennill ymddiriedaeth cymunedau gwledig Cymru heb fod angen mandad barnwrol.