Ymgyrch i achub Canolfan Ambiwlans Awyr Cymru yn y Trallwng
Diweddarwyd: Tachwedd 2025
Yn ystod mis Hydref, daeth y newyddion siomedig bod y Llys Apêl wedi gwrthod caniatáu gwrandawiad i’r achos o gau canolfan Ambiwlans Awyr y Trallwng. Mae'r Llys Apêl, fel llys uwch, yn ystyried apeliadau o lysoedd is, ac am fod yr achos wedi ei wrthod, rydym bellach wedi disbyddu pob llwybr cyfreithiol ac wedi cyrraedd diwedd y daith o ran mynd ar drywydd her gyfreithiol.
Mae'r canlyniad hwn yn dilyn cais gwreiddiol am Adolygiad Barnwrol, a gyhoeddwyd y llynedd ac a glywyd wedyn yn gynt eleni. Er bod y canlyniad yn hynod ddigalon, rwy'n parhau i fod yn argyhoeddedig ein bod ni, fel tîm Ymgyrchu, yn iawn i wneud popeth o fewn ein gallu i herio'r penderfyniad. Mae wedi bod yn fraint sefyll ochr yn ochr ag unigolion ymroddedig fel rhan o'r grŵp ymgyrchu sy'n herio'r penderfyniad i gau canolfan ambiwlans awyr y Trallwng.
Fel cefnogwyr brwd o wasanaeth Ambiwlans Awyr Cymru, tristwch o’r mwyaf oedd bod materion wedi mynd gerbron llys, ond doedd yna fawr o ddewis yng ngoleuni penderfyniad Cyd-bwyllgor Comisiynu GIG Cymru (JCC). Roedd penderfyniad y Pwyllgor i fabwysiadu argymhellion a arweiniodd at newidiadau o fewn y Gwasanaeth Adfer a Throsglwyddo Meddygol Brys (EMRTS)—gan gynnwys cau yn barhaol y canolfannau ambiwlans awyr yn y Trallwng a Chaernarfon—wedi ein gorfodi i ddilyn llwybr cyfreithiol.
O'r cychwyn cyntaf, rydyn ni wedi herio'r ffeithiau a'r rhesymeg a gyflwynwyd dros y newidiadau hyn yn gyson. Rydyn ni wedi pwyso ar y bobl sy’n gwneud penderfyniadau i esbonio pam eu bod yn ystyried ei bod yn dderbyniol i 40 o gymunedau dderbyn ymateb brys arafach, a pham y dylid goddef angen cynyddol heb ei ddiwallu yng Nghanolbarth a Gogledd Cymru. Mae'r rhain yn gwestiynau nad ydyn nhw erioed wedi'u hateb yn foddhaol.
Rwy'n credu'n gryf bod y cynigion i gau canolfannau'r Ambiwlans Awyr yn y Trallwng a Chaernarfon yn seiliedig ar wybodaeth anghyflawn a diffygiol. Mae'r broses wedi cael ei difetha gan ragfarn, camwybodaeth, a chamgyfeiriad. Serch hynny, mae'r ffeithiau yn parhau yr un fath: doedd pobl y Canolbarth erioed yn gofyn am driniaeth ffafriol—dim ond tegwch. Mae trigolion y Canolbarth a’r Gogledd yn haeddu'r un safon o ofal ac ymateb brys prydlon â'r rhai sy'n byw mewn ardaloedd trefol.
Y cwestiwn y mae'n rhaid i ni ei wynebu nawr yw: beth nesaf?
Fel rhan o'r newidiadau arfaethedig, cyhoeddwyd ystod o fesurau 'lliniaru' fel y'u gelwir, gan gynnwys defnyddio cerbydau ffyrdd ychwanegol ar gyfer ardaloedd y Canolbarth a’r Gogledd. Fodd bynnag, credwn yn gryf fod y camau hyn yn llawer llai na'r hyn sydd wir ei angen i ddiogelu gwasanaethau hanfodol. Byddwn yn parhau i graffu a dwyn y rhai sy'n gwneud penderfyniadau i gyfrif am eu haddewid na fydd unrhyw ganolfannau yn cau nes bod yr adnoddau pellach hyn yn gwbl weithredol ac yn eu lle.
Hoffwn hefyd dalu teyrnged i'r unigolion niferus sydd wedi brwydro yn ddiflino i wrthwynebu cau canolfan y Canolbarth, boed hynny drwy ddeisebau a drefnwyd, codi arian pwrpasol, neu ymgyrchu cyhoeddus angerddol. Mae'r ymdrech gyfunol ryfeddol hon wedi dangos cryfder rhyfeddol teimlad ac undod yn ein cymunedau.