Ymgyrch i Ddirymu Gorchymyn Traffig 20mya

Ymgyrch i Ddirymu Gorchymyn Traffig 20mya

Diweddarwyd: Ionawr 2024

Daeth rheoliadau Llywodraeth Cymru sy'n newid y rhan fwyaf o gyfyngiadau cyflymder 30mya i 20mya i rym ym mis Medi.

Cafwyd ymateb cyhoeddus enfawr, gan gynnwys deiseb ar wefan y Senedd, sydd wedi arwain at y ddeiseb fwyaf erioed i'r Senedd gyda bron i hanner miliwn o lofnodion yn gwrthwynebu'r newid hwn. 

Fe wnes i bleidleisio yn erbyn y rheoliadau ym mis Gorffennaf y llynedd i'w hatal rhag dod i rym. 

Er bod cyfyngiad cyflymder is yn addas mewn rhai ardaloedd, fel y tu allan i ysgolion, ac mewn llawer o achosion rwyf wedi gofyn am newid i 20mya fy hun, mae cyflwyno 20mya yn gyffredinol yn mynd i gael effaith negyddol ddifrifol. Rwy'n credu'n gryf bod angen i Lywodraeth Cymru wneud y broses yn llawer haws ar gyfer lleihau terfynau cyflymder mewn ardaloedd lle'r oedd pryder, a lle'r oedd cefnogaeth gymunedol, yn hytrach na chyflwyno polisi cyffredinol.

Mae Llywodraeth Cymru'n honni nad dull cyffredinol yw hwn, gan y gall cynghorau wneud eithriadau i ddychwelyd i derfyn 30mya, ond mae'r canllawiau i gynghorau i gyflwyno eithriad mor anhyblyg, nad oes ganddyn nhw'r disgresiwn angenrheidiol. Mae 97% o'r cyfyngiadau 30mya wedi newid i 20mya ledled Cymru. Felly, rwy'n dal o'r farn mai polisi cyffredinol yw hwn.

Mae'r newid wedi costio £32.5 miliwn cychwynnol gydag effaith bosib o hyd at £9 biliwn i'r economi dros gyfnod o flynyddoedd, yn ôl ffigyrau Llywodraeth Cymru eu hun.

Pleidleisiais yn erbyn y gorchymyn traffig hwn, gan fy mod o'r farn bod y dull cyffredinol yn anghywir. Dylai'r cyllid i gyflwyno'r gorchymyn hwn gael ei wario ar feysydd blaenoriaeth eraill, megis ein gwasanaeth iechyd, pwynt a godais gyda'r Gweinidog yn y Senedd ar ddiwrnod y bleidlais y llynedd.

Cyn i’r polisi gael ei gytuno, cynhaliwyd treial o'r terfyn newydd mewn gwahanol rannau o'r wlad. Mae data o'r ardaloedd prawf yn dangos nad yw gorfodaeth yn cael ei wneud yn gyson, gydag un ardal yn profi dim gorfodaeth o gwbl.

Cyn i'r polisi ddod i rym, dangosodd arolwg barn ITV fod 66% o bobl yn erbyn y newid ac roedd ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ym mis Mawrth 2022 wedi canfod bod 53% o'r ymatebwyr yn gwrthwynebu'r newid hyd yn oed.

Denodd fy arolwg ar-lein fy hun lawer iawn o ddiddordeb gan bobl sy'n chwyrn yn erbyn gostwng y terfyn cyflymder. Cynhaliais yr arolwg cyn i'r rheoliadau gael eu cyflwyno, ac rwyf wedi rhoi manylion yr ymateb a gefais hyd at y diwrnod y daeth y gorchymyn i rym.

Dywedodd 87% o bobl eu bod nhw'n poeni am effaith y newid ar eu bywydau. Roedd 83% o'r ymatebwyr yn teimlo y byddai hyn yn effeithio ar fusnesau ac ymwelwyr, sy'n rhan hanfodol o economi'r Canolbarth. Roedd 88% o'r ymatebwyr yn teimlo y dylid asesu pob lleoliad ar gyfer gostyngiadau i benderfynu ar y cyfyngiad mwyaf priodol. 

Roedd pryderon cyffredin a godwyd yn yr arolwg yn cynnwys yr arian sylweddol a ddyrannwyd gan Lywodraeth Cymru tuag at y prosiect, plismona terfynau presennol a'r effaith ar drafnidiaeth gyhoeddus fel bysiau. Dywedodd un preswylydd nad oedd y llywodraeth wedi ystyried y costau gorfodi uwch yn iawn, a dywedodd llawer y gallai gyrwyr rhwystredig fod yn llai ymwybodol o amodau ffyrdd wrth geisio cadw at derfynau is.

Ar wahân i'r bleidlais ar y gorchymyn traffig fis Gorffennaf diwethaf, cyflwynodd y Ceidwadwyr Cymreig bleidlais bellach i gael gwared ar y newid terfyn diofyn. Fel mae pethau, ac er gwaetha'r gwrthwynebiad eang, mae Llywodraeth Cymru’n glynu wrth y polisi hwn ar hyn o bryd. Fodd bynnag, rwy'n falch bod rhywfaint o barodrwydd i adolygu'r sefyllfa hon ac ailedrych ar y canllawiau sydd wedi'u cyhoeddi i gynghorau. Gydag etholiad arweinyddiaeth ar y gweill, mae gobaith hefyd y gallai Prif Weinidog newydd fod am newid cyfeiriad.